É tal a demonización que se fai do sector público que moita xente cre que o Estado é un desastre. É verdade que é posible corrixir moitas ineficiencias das administracións, do mesmo xeito que a corrupción, pero non o é menos que o principal problema do endebedamento de España non é público, senón privado. Situémonos: en números redondos, a débeda total española equivale a catro veces o PIB, que é a medida convencional da riqueza xerada polo país nun ano. Falamos, xa que logo, de máis de catro billóns de euros.

Como se distribúe a débeda? A gran masa do endebedamento do país, máis do 80%, é de orixe privada e case dous terzos corresponden aos bancos e as empresas. A débeda pública apenas superaba o 15% do total en 2011. Outra cousa é que o Estado asuma -e pague- o risco país. Primeira conclusión, xa que logo: o risco da débeda non está só no Estado, senón no conxunto do país, debido a que as familias e as empresas obtiveron moito financiamento exterior durante os anos do boom inmobiliario, a medida que os bancos e as caixas prestábanlles diñeiro que captaban nos mercados internacionais. Así foi ata que estalou a burbulla inmobiliaria. Segunda conclusión: para saír á flote é fundamental rebaixar o custo do financiamento, xa que pola contra non poderá pagarse a débeda nin seguir tomando recursos nos mercados. O colapso é público e privado.

Por que o Estado ten tanto déficit? Basicamente, porque ten moitos menos ingresos que nos anos de bonanza. O gran pinchazo ten que ver, á súa vez, co sector privado, debido á caída en picado do imposto de sociedades. A día de hoxe, o resultado é que o déficit público anda polos 53.000 millóns en 2012, cantidade que non é moi distinta da suma do custo do desemprego e dos intereses da débeda. Noutras palabras, se se reducise o desemprego e baixasen os custos financeiros reduciríase o déficit. Para ambos os obxectivos, é clave o papel da Unión Europea que goberna Alemaña. O desemprego só baixará se hai crecemento económico -algo posible se Merkel abre a man na súa Axenda para o Crecemento- e a prima de risco española caerá se o Banco Central Europeo decide emitir eurobonos. Nese sentido pode haber novidades: unha opción sería que, tras os axustes, haxa eurobonos polo menos para unha parte da débeda, aínda que outra parte se teña que pagar a prezos de mercado como agora.