Contraposición. República de las Ideas

Aquellos dos hermanos…  recogieron de la cultura popular unas historias que iban de boca en boca y escribieron sus narraciones propias: Caperucita Roja, La bella durmiente, Cenicienta, Blancanieves, Pulgarcito, Hansel y Gretel… y muchas, muchas más. En un principio estas historias tenían un componente gore y en algunas había sexo implícito. En la historia de Hansel y Gretel, eran sus propios padres los que se los querían comer, debido a la miseria y hambre que sufrían. Por supuesto, la censura y la cultura de la época no permitió tales “abusos” literarios, y los Hermanos Grimm los “ suavizaron”, e hicieron que Hansel y Gretel fuesen seducidos por una malvada bruja cuyo propósito era devorarlos, creando una narración de prevención para los niños. Y así lo hicieron con todas sus historias, transformando a los  abusones y poderosos… en los villanos, y a los vulnerables, a los maltratados por madrastras, malhechores y brujas… en los ganadores. Y sus cuentos se convirtieron en abanderados de la magia y la fantasía… y en líderes de la literatura infantil.

Tras los Hermanos Grimm… surgieron muchos contadores de historias que utilizaban, y utilizan, sus fábulas para manipular, esclavizar, y entontecer a los adultos. Son los Hijos Bastardos de los Hermanos Grimm. Son los que ostentan El Poder, los que, con sus “ cuentos”, dirigen nuestras vidas, ordenan y mandan en nuestra economía, en nuestra paz o guerra, en la moral y la intelectualidad, en el ocio, en la dieta alimenticia, la forma de hablar e incluso de vestir… y en nuestros miedos.

El Poder… educa y profesionaliza a los Hijos Bastardos de los Hermanos Grimm, convirtiéndolos en guía de los pueblos, de los buenos y generosos de alma… y de los crédulos. Son esos “cuentistas” que no saben por dónde sale el sol, pero indican a la gente que sale por el este, por el o… este, o por el aquel. Son los que tiran las letras y esconden las teclas. Los de… donde dije “digo”, digo “niego”. Desde sus jefaturas y púlpitos sagrados escriben cuentos de cruzadas, de indigencia, de alineación, y mil males más, hacia los lectores que los siguen con resignación, y, en ocasiones, con respetabilísima subordinación. Cuentos, cuentos, cuentos… ¡Ay, cuánto cuento!

El día… que los lectores humildes, los buenos y generosos, se percaten de que los Hijos Bastardos de los Hermanos Grimm no saben escribir, tienen mala redacción, erratas y faltas de ortografía, no toleran las diferencias de pensamiento, ni ninguna disparidad… ese día… ese día establecerán en el calendario de los bastardos cuentistas, con enormes números y letras rojas:  El Día de la Madre… que los parió.Y… los obligarán a escribir sus cuentos con un colorín colorado, esto se ha acabado. Y… dejarán de leer a esos bastardos cuentistas, escribirán sus propias historias, y entonces… será cuando los buenos relatos habrán comenzado.

María Purificación Nogueira Domínguez ( Hermana Grimm)

 Existen certos intereses comúns entre Galicia e as seis CC.AA. presentes no cumio autonómico compostelán do martes 23-N, nomeadamente que o sistema de financiamento autonómico avalíe a xeito o espallamento e máis o avellentamento da súa poboación . Mais, á vista dos dados que ven de publicar a Fundación de Estudos de Economía Aplicada (FEDEA) o financiamento público por habitante na Galicia (2.846 €/ano) é inferior ao de todos os territorios representados este día en Compostela, polo que partillar estratexia non semella bo camiño.

    O noso País conta cun eixo atlántico de potente desenvolvemento humano e económico con vocación de se conectar co eixo Leixoes/Porto-Lisboa-Sétubal. Este eixo, canda o corredor atlántico de mercadorías e a conexión deste cos portos galegos estiveron á marxe do cumio autonómico compostelán, malia ser infraestruturas con impacto en todo o NO. peninsular.

    O economista Xosé Díaz calculou na liquidación do exercicio do 2019 un déficit fiscal de máis de 4.562 M€, pois que recadamos 13.222 M€ e só nos devolveron 8.650 M€. Se tivésemos un sistema de cota ou cupo como o vasco ou navarro, onde recadásemos os tributos todos e lle pagáramos ao Estado a porcentaxe que nos cumprise por poboación para compensar os servizos estatais (sobre un 5,4%), recuperaríamos máis de 3.200 M€ deses 4562 M€.

   Mais o problema do desenvolvemento galego non é só de fiscalidade, senón tamén de externalidades económicas. Producimos electricidade abonda para cobrirmos as nosas necesidads e exportar un 35% ao resto do Estado. Apandamos co custo ambiental e paisaxístico e mesmo de substitución económica e iso non se reflicte no prezo da enerxía. Pagamos igual ou máis que no Madrid consumidor e non produtor.

  Canto ás obras públicas estatais, como o AVE, producen claras externalidades a prol de Madrid comos sede das grandes empresas construtoras e das principais enxeñarías, como ben de explicar o economista Turnes Abelenda (“Descentralización fiscal e desenvolvemento”, 2021) mentres ao tempo substitúen outros investimentos estatais con máis incidencia na vertebración das actividades económicas galegas non turísticas, como o eixo atlántico, as redes ferroviarias de proximidade ou a conexión ferroviaria cos portos galegos.

 Nin Galicia é, no seu conxunto, parte da España baleirada, nin gaña con políticas de subsidiamento que anestesien o seu desenvolvemento. Galicia precisa do seu autogoberno para acadarmos benestar e, xa que logo, de recadar os seus tributos e poder decidir sobre as súas prioridades de desenvolvemento económico. Con pouco máis do 5% do PIB e poboación estatais e con alicerces ecónómicos que para o Estado son prescindíbeis, Galicia precisa da bilateralidade na súa relación co Estado.

*Xoan Antón Pérez-Lema, avogado e analista político

La Constitución Española dedica una atención específica tanto a los FFAA como a las Fuerzas y Cuerpos de Seguridad del Estado. A las FFAA la Constitución les confía la defensa de la soberanía e independencia nacional, la integridad territorial y el orden constitucional siempre bajo la dirección política del gobierno. A las segundas le confía, -bajo la estricta dirección del gobierno- la protección del  ejercicio de los derechos y libertades y la garantía de la seguridad ciudadana.  

Debe resaltarse que en el cumplimiento de las funciones  encomendadas a los miembros de las Fuerzas y Cuerpos de Seguridad, son básicos los principios de jerarquía y subordinación. Sus singulares características como colectivos a los que el Estado confía medio coercitivos y potestades concretas justifica que al margen de su condición de funcionarios, vengan obligados de forma específica en sus actos, a acatar el ordenamiento constitucional y las leyes que dé el  emanan, con neutralidad, rectitud y lealtad.

Es penoso contemplar en el Estado de Derecho construido a partir del Constitución de 1978, que los avances en la cultura democrática y subordinación al poder civil emanado de la soberanía nacional de los diversos servidores del Estado, semeje mostrar grietas. Y es muy grave que en tan indeseada deriva, los que impulsan tal camino, se halle jaleados y amparados por políticos que con escaso pudor se proclaman “constitucionalistas” mientras hacen a  la Constitución rehén de sus ordalías y  arma arrojadiza usada al servicio de sus paranoias.

Que miembros de la las Fuerzas y Cuerpos de Seguridad del Estado en una manifestación reciban al grito de ¡Presidente! ¡Presidente! al líder de la extrema derecha, el mismo que se niega en sede parlamentaria a reconocer la violencia de género, que excita el sentimiento xenofóbico, que deja en pésimo lugar los derechos humanos y civiles, no parece avalar un ejercicio de imparcialidad en sus funciones. Y pone en entredicho la pulcritud de su compromiso con el ordenamiento jurídico cuya obligación prioritaria es defender.

Mostrando una vez más su raquitismo político, su carencia de sentido de estado y su escasa vocación democrática, el líder de la oposición, Sr. Casado, todavía presidente del PP, se suma  en la manifestación como ridículo corifeo. Atrapado en su mantra… “Una vez que se apruebe la ley la llevaremos al Constitucional”… y la expresión de su ensoñación que confunde con la realidad,…”Cuando sea presidente la derogaré y repondré la Ley “Mordaza”. Esa que ve con tanta suspicacia no solo la ciudadanía sino la Comisión Europea.

Acompañado de su escudero Martínez, a la sazón alcalde Madrid, reconocido como tal por romper a martillazos las placas de Largo Caballero y Prieto o los versos de Miguel Hernández, intenta dos objetivos  en su aparición callejera: no coincidir con su “compañera”  Ayuso de la que huye como el fuego, y hacerse desesperadamente un hueco entre los forofos de Abascal.

Ha sido un espectáculo degradante para una Policía y Guardia Civil herederas de un azaroso pasado, que se esforzaron meritoriamente con el conjunto de la ciudadanía en avanzar por la senda democrática. La penosa muestra de beligerante parcialidad mostrada por algunos de sus miembros amparados en la derecha extrema y la extrema derecha política, emborrona un largo y difícil camino recorrido positivamente en aras de restablecer una relación de confianza con la ciudadanía… Se enturbia la imagen como servidores públicos fiables en la pretensión de contraponer la presunción de veracidad y la presunción de inocencia, ambas irrenunciables. Cuya imparcialidad se quiebra cuando hacen propias argumentaciones falaces de parte, como coartada para rehuir su sometimiento al ordenamiento jurídico. 

Una jornada que debe ser objeto de seria reflexión por parte de sus protagonistas por lo mucho que hay en juego. Y también de quienes son garantes del cumplimiento de las obligaciones del Estado en la defensa de los derechos de la ciudadanía garantizando el correcto comportamiento  de las instituciones encargadas de tal salvaguarda.  

*Antonio Campos Romay ha sido diputado en el Parlamento de Galicia

Nun breve espazo de tempo, coincidiron dúas citas internas moi relevantes para as forzas que conforman a oposición no Parlamento galego: a realización das eleccións primarias para elixir o segredario xeral do PSdG e a celebración da Asemblea Nacional do BNG.

Ambos eventos estiveron moi condicionados polos resultados rexistrados nas eleccións galegas de xullo de 2020. O mantemento da maioría absoluta do PP de Feijóo e o grande éxito do BNG -superando amplamente os escanos acadados polas candidaturas que encabezaba Gonzalo Caballero- reavivaron vellas dúbidas e suscitaron novos retos para PSdG e BNG. No primeiro caso, reapareceron as pantasmas de case sempre: carencia dun proxecto político suficientemente autónomo a respecto das liñas elaboradas na rúa Ferraz, incapacidade para establecer os debates internos en base a propostas programáticas coherentes e tendencias auto destrutivas no propio funcionamento da organización.

O BNG chegaba a esta XVII Asemblea cunhas xustificadas doses de satisfacción e optimismo despois de atravesar, no transcurso da última década, situacións electorais moi adversas e frustrantes (7 escanos no 2012 fronte aos 9 obtidos por AGE e 6 no 2016 mentres En Marea acadaba a condición de segunda forza con 14 actas). O mapa electoral debuxado no verán de 2020 representou o regreso do que xa se coñecera entre 1990 e 2012: tres forzas no Parlamento do Hórreo e “sorpasso” da organización nacionalista ao PSdG en dúas ocasións (1997 e 2001). Precisamente, se facemos unha comparativa coa situación vivida naquel período histórico podemos constatar algunhas semellanzas (un liderado consolidado no seo da organización nacionalista e unha fortaleza parlamentar superior á dos socialistas) e tamén certas diferenzas (menor pluralismo interno e presenza inferior nos gobernos das sete cidades aínda que tal circunstancia fica compensada coas vicepresidencias existentes en tres Deputacións).

Antes e agora, o BNG enfronta o reto de ser quen de reducir o apoio que ven disfrutando dende hai tempo o PP, conseguindo conectar cunha parte dos actuais votantes de Feijóo ou ben favorecendo o medre dun distanciamento nese potente universo electoral -a través da abstención- que posibilite un cambio na maioría parlamentaria no pazo do Hórreo. Nese contexto, entendese a contundencia verbal de Ana Pontón a respecto da existencia ou non dun horizonte programático independentista na organización que actualmente encabeza. Dende o seu nacemento -en 1982- e ate a Asemblea de Amio de 2012 o BNG non se definiu como unha forza independentista por mais que puidera haber, no seu interior, algunhas persoas que se identificaran explicitamente con tal obxectivo. O campo no que se moveu estivo delimitado por un conxunto de reivindicacións -soberanía nacional, dereito de autodeterminación, maiores niveis de autogoberno…- que podían ter encaixe nunha hipotética estrutura federal ou confederal do Estado español mais que non remitían a un proxecto explícito equivalente ao que hoxe postulan, en Cataluña, forzas como ERC, JxC e as CUP.

A partir de 2012, comezaron a tomar corpo, progresivamente, formulacións que reclamaban unha “República da Galiza” como “Estado galego soberano”. Este achegamento á linguaxe independentista (aínda que non figurase directamente ese termo) constituíu unha novidade na tradición do Bloque, tal vez explicábel en base a dúas circunstancias até entón inéditas na súa contorna política. Por unha banda a necesidade de verbalizar unha maior diferenciación con forzas emerxentes no territorio galego (AGE e En Marea) que tamén reivindicaban o dereito de autodeterminación e a soberanía. Por outra banda, o medre espectacular do independentismo catalán -acadando sucesivas maiorías no Parlament- constituía un forte incentivo para tratar de imitar semellante dinámica. No momento actual, ambas realidades teñen mudado significativamente: En Marea practicamente desapareceu da vida política galega e o “procés” catalán, a pesar da súa notábel forza electoral, padece un estancamento indiscutíbel e unhas expectativas incertas.

No 2022, o BNG cumprirá 40 anos de vida. Un período suficientemente amplo para ter un coñecemento preciso das potencialidades e das feblezas da organización mais representativa do nacionalismo galego moderno. Se Ana Pontón desexa acadar a presidencia da Xunta, dispón dun material moi valioso na experiencia histórica das últimas décadas para aprender dos acertos e dos erros das equipas dirixentes que, no pasado, tamén quixeron acadar esa meta tan importante.

* Xesús Veiga, economista, ex-deputado do Parlamento de Galicia, profesor xubilado da USC

 Resultou ben rechamante  a participación na demostración cidadá d’As Mariñas do sx “in pectore” do PSdeG, Valentín G. Formoso e maís do sx do PPdeG, Miguel Tellado,  que son problema e non solución. Ano e medio de inacción, idas e voltas da ministra española e do vicepresidente galego evitando as solucións que ofreceron na primavera de 2020: a merca a baixo prxo ou expropiación  por parte do grupo industrial público estatal, a SEPI (coa participación que cumprise do Goberno galego) da factoría de aluminio de ALCOA en San Cibrán, factoría estratéxica ao 100%, pois que precisamos producir aluminio primario na Galicia e mesmo na Europa, para fornecer as necesidades da nosa construción, automoción, produción de teléfonos móbiles e computadoras de mán,  industria farmacéutica, cervexeira e alimentaria. O prezo do aluminio primario medrou desque comezou a pandemia un 54%. Alguén pode negar esta industria como estratéxica?

   Se é estratéxica esta industria, a Xunta e o Goberno do Estado poderán intervir a factoria exercendo cadansúas competencias, consonte co Dereito europeo e mesmo podería funcionar ben de anos unha empresa pública, quer estatal, quer galega, quer mixta, que desenvolvera esta actividade empresarial estratéxica. O Estatuto de Galicia, a Constitución e o Dereito Europeo regulan esta opción como posíbel, como ben estudou e desenvolveu o profesor de Dereito Administrativo da UDC, Carlos Aymerich, na primavera de 2020. Mesmo abondaría cun Decreto-Lei estatal expropiatorio, tendo en conta a urxencia da mesma. O xusto prezo sería moi baixo, de certo, ben lles consta aos xefes de ALCOA.

  Mais ALCOA é evidente que non quere vender, porque non quere competencia nun mercado internacional que quere aínda máis restrinxido. E está a se aproveitar da falla de ideas e capacidades negociadoras destes dous Gobernos, español e galego, que amosan non ser quen a desenvolver, non xa políticas industriais, senón mesmo accións illadas en defensa dun campión empresarial.

 Cómpre, porén, lembrar o que hai 16-17 meses lembraba o xornalista galego José Luis Gómez: i) ALCOA adebeda máis de 40M€ polo incumprimento das subvencións recibidas, moito máis evidente logo de que foi defintiva a sentenza do TSXG que acordou a nulidade do ERE laboral de 2020, ii) xestiona en exclusiva un porto e unha estrada que serven á súa moi rendíbel e estratéxica produción de alúmina e iii) ten unha moi grande responsabilidade na balsa de refugallos ambientais de máis de 87 ha. xerada pola súa actuación industrial.

 Xa que logo,  ferramentas para negociarmos con ALCOA abondan . Mais a Xunta e o Goberno do Estado nin saben, nin valen, nin queren.

*Xoan Antón Pérez-Lema, avogado e analista político

 Os conceptos son equívocos. Mesmo ás veces só poden facer dano, como cantou Depeche Mode (Enjoy the silence, 1990). Dende o  ámbito do galeguismo político, ao longo dos seus 170 anos de percorrido, formuláronse propostas autonomistas, federalistas, confederalistas ou indepe-arredistas. Mais sempre dende a consideración do  dereito de Galicia a decidirmos o noso  futuro.

     Cómpre distinguirmots entre a orixe e o destino. A orixe é, para os que cren que Galicia é unha parte de España sen dereito ningún adicional,  a soberanía única que este día defenderon no Parlamento de Galicia o PSdeG de Gonzalo Caballero e o PPdeG de Núñez Feijóo, de xeito que unha reforma do marco xurídico-político podería suprimir o limitado autogoberno galego e restaurar o centralismo no que acreditan as forzas políticas españolas.

    Mais a orixe, para os soberanistas, é o recoñecemento de Galicia como nación, como suxeito xurídico-político coa plena  capacidade de decidir o seu futuro. E aquí é onde se entende o debate congresual do BNG de hai poucos días. No debate sobre o destino da capacidade de orixe, do dereito a decidir, que sempre defendeu o BNG (e o PG da República e transición, o PNG-PG, UG ou o PSG-EG ) a respecto das fórmulas concretas do exercicio dese dereito, que abanearon entre o federalismo asimétrico en 1931 e a autonomía estatutaria de 1936 até as Bases Constitucionais de 1977-1978 e o autononisno doutros de 1980-1981.

   Se recoñecemos o dereito a decidir de Galicia non temos por que escoller á forza  unha independencia que neste momento histórico non sería entendida pola maioría cidadá. Porque o soberanismo, o dereito a  decidir, constitúe  a orixe: somos unha Nación e temos dereito a decidirmos o noso futuro. E o destino é a fórmula concreta desa nosa decisión: federalismo, autonomía, cosoberanía plurinacional ou independencia.

O soberanismo xoga nunha liga distinta ao autonomismo, federalismo ou independentismo., porque representa á orixe e a permanencia, non a continxencia e a estratexia. Logo xoga baixo outras regras.

 Velaí porque o BNG resolveu ben o seu debate, na liña da maioria social. Malia que paire aínda a nula sensibilidade española para ofrecermos un status diferente no seu contexto plurinacional. Un status diferente que merecemos como titulares do noso dereito a decidir e precisamos para garantir o noso benestar social e económico, imposíbel dende alicerces dun Estado español para o que as bases produtivas galegas non son importantes e mesmos son prescindíbeis.

*Xoan Antón Pérez-Lema, avogado e analista político.