Contraposición. República de las Ideas

Non foi posíbel. Outravolta PSOE e Unidas Podemos rexeitaron sumar coas forzas da maioría da investidura e fracasou a reforma da lei de seguridade cidadá que derrogaría a “lei mordaza”. Um enxendro lexislativo impsoto pola maioría absolyta do PP no 2015 que limitou substancialmente os dereitos fundamentais de libre expresión, xuntanza e manifestación e máis o de asilo.

  Cómpre lembrarmos dos antecedentes históricos. A enxurrada de reivindicacións sociais, económicas e políticas na rúa dende o 11-M de 2011, que amosou a gravísima crise do chamado pacto da transición que, porén, non xerou graves trastornos da convivencia cívica na rúa. E unha maioría absoluta do PP que decidiu normativizar  ferramentas contrarias á tradición liberal e democrática das democracias europeas para   desincentivar aas demostracións públicas na rúa e a liberdade de expresión fronte aos axentes dos corpos de seguranza.

  O PSOE, canda  IU e Podemos, prometeron  derrogar esta reforma tan axiña lles pose posíbel. Mais a coalición das esquerdas españolas leva xa in office tres anos e dous meses e durante todo este tempo non foron quen a cumprir a súa promesa. E, cando tiñan a posibilidade de facelo ( no Congreso estatal haio poucos días) amosaron o seu medo ás reaccións da dereita española e do corporativismo das organizacións sindicais policiais Jucil e Jupol e rexeitaron incluir na reforma catro contidos fundamentais: i) a prohibición do uso policial das pelotas de goma e doutro perigoso material nas demostracións públicas, ii) a proscrición das devolucións en quente de persoas que tentan atravesar as fronteiras, práctica inhumana que atenta contra do dereito de asilo, iii) suprimirmos a presunción de veracidade do relatorio fáctico dos atestados policiais cara posíbeis xuizos posteriores e iv) a esixencia de que o funcionariado policial xustifique obxectivamente os feitos que motivan as acusacións por faltas de desobediencia ou respecto á autoridade policial.

 Nunha democracia liberal avanzada cómpre interpretar expansivamente as liberdades de expresión e libre xuntanza e demostración na rúa. Os Corpos policíais están para garantir o libre exercicio dos nosos dereitos, nomeadamente dos dereitos fudnamentais e liberdades públicas e, xa que logo, haberían esixir dos Executivos e Lexislativos medios materiais e humanos abondo e normativa acaída para cumprir esta súa finalidade e protexernos, non para limitar os nosos dereitos. Malia todo, é xusto recoñecermos que son ampla maioría as persoas integrantes destes Corpos que saben isto e só unha minoría,  activada dende as dereitas radicais españolas,  a que pide ferramentas propias das policías chinesa, iraniana ou saudíta.

 Mais nesta lexislatura xa non será posíbel. Como tampouco a derrogación da pena de cárcere permamente revisábel ou do delicto de inxurias á Coroa. Velaí un grave fracaso das esquerdas españolas.

*Xoan Antón Pérez-Lema é avogado e analista político

Cando, no mes de Marzo de 2020, a Organización Mundial da Saúde (OMS) certificou a existencia dunha pandemia provocada por un virus até entón descoñecido -e do que, por certo, segue sen existir un diagnóstico común suficientemente contrastado sobre a súa orixe-, produciuse unha ruptura notábel na vida social e nos códigos normativos deseñados anteriormente por todos os gobernos e organismos internacionais.

Esta imprevista catástrofe sanitaria provocou danos moi graves na poboación (mortes, afectacións permanentes na saúde, empeoramento das condicións de vida e traballo de millóns de persoas…) e alimentou debates importantes sobre a necesidade de revisar a calidade dos modelos de benestar social existentes e reconsiderar algunhas dinámicas económicas dominantes no sistema mundial.

Tres anos despois do estoupido desta crise, non se pode afirmar que se teñan acometido cabalmente os cambios propostos ou suxeridos durante os meses mais duros da pandemia. Concretamente, no ámbito do Estado español non se ten realizado unha auditoría sistemática que permitira identificar as feblezas -e tamén as fortalezas- detectadas nas actuacións das Administracións públicas concernidas. Hai dous sectores nos que semellantes carencias analíticas resultan mais graves: a situación dos sistemas sanitarios públicos e das redes de atención ás persoas maiores e/ou dependentes.

No caso da sanidade, non se aproveitou a oportunidade do masivo apoio demostrado pola cidadanía aos esforzos desenvolvidos polas equipas humanas nos momentos mais duros da incidencia da COVID e non se adoptaron medidas que mudaran substantivamente as limitacións preexistentes nas estruturas sanitarias.

Recentemente, Amnistía Internacional presentou un informe moi revelador do sucedido nas residencias de maiores ubicadas no territorio español: mais de 35.000 persoas morreron neses centros e non se depuraron, a día de hoxe, as responsabilidades derivadas de tal circunstancia. A case totalidade das investigacións abertas no eido xudicial foron arquivadas e practicamente non se promoveron indagacións exhaustivas no seo das institucións políticas representativas. Para as familias afectadas non existiu a reparación que requiría a dimensión da traxedia vivida. Para o conxunto da sociedade non houbo o imprescindíbel balance crítico que permitira establecer unha nova folla de ruta  para mellorar a prestación deste servizo básico dun Estado de benestar digno de tal nome.

Conforme nos fomos afastando daquel fatídico 2020, desapareceron do debate público as reflexións sobre a pertinencia de revisar algunhas das dinámicas instaladas no funcionamento do sistema económico ou de cuestionar algúns dos vectores que veñen presidindo o desenvolvemento de sectores moi relevantes do mesmo. Falouse, por exemplo, da comenencia de corrixir aspectos nocivos asociados á deslocalización de determinades actividades produtivas (lémbrense os graves problemas padecidos nos primeiros meses para asegurar o subministro de material sanitario). Tamén se evocou a pertinencia de redefinir os modelos turísticos para reducir as dependencias excesivas e os impactos negativos sobre a sustentabilidade ambiental. As expectativas xeradas naquel momento non tiveron tradución práctica significativa: recuperouse a normalidade pero non a que se anunciaba como «nova» senón a que xa se coñecía antes da pandemia.

As mudanza mais visíbeis que se teñen operado neste período fan referencia ás respostas dadas no escenario da UE. Se na grave conmoción rexistrada a partir da crise financeira iniciada nos USA en 2008 a reacción da Comisión e do BCE foi o chamado «austericidio» (aplicación de fortes medidas de redución do gasto público nos países do sur da Europa comunitaria), nesta ocasión a resposta foi notabelmente diferente: suspensión temporal das regras relativas ao déficit e ao endebedamento das Administracións (anunciase, agora, que serán recuperadas para o 2024) e posta en funcionamento de políticas expansivas do gasto público mediante a provisión de fondos extraordinarios financiados conxuntamente polos órganos da UE. Se a iso engadimos a acción concertada no ámbito da adquisición de vacinas para neutralizar unha parte dos efectos mais destrutivos da pandemia, obteremos a conclusión de que o shock provocado pola COVID permitiu restaurar unha parte da confianza perdida polas poboacións europeas ante as políticas acometidas no pasado recente polas institucións comunitarias. A pesar de todas as limitacións que se podan sinalar e das incógnitas que penduran sobre o futuro, nestes meses demostrouse que era unha falacia aquela pretensión de que só era viábel unha determinada orientación de política económica para enfrontar as crises graves padecidas polas diferentes sociedades da nosa contorna

Xesús Veiga, economista, ex-deputado do Parlamento de Galicia, profesor xubilado da USC

O profesor de Dº Constitucional  Blanco Valdés ven de rexeitar  nun outro xornal galego o dereito dos territórios autónomos do Estado para esixir determinados coñecementos das línguas oficiais distintas do castelán para o seu acceso ao emprego público. O profesor da USC mesmo afirma que calquera persoa que só coñeza o castelán habería poder  traballar en calquera emprego e lugar do Estado sen que se lle requira coñecemento ningún dunha outra língua oficial.

   Blanco Valdés é unha persoa moi intelixente e instruída, de amplos coñecementos, cun xorne amábel e cordial no trato humano que fai máis doado conlevar a aberta discrepancia que temos amosado por anos no debate público mediático, nomeadamente nos faladoiros da CRTVG. Mais penso que desta volta faise evidente que o profesor Blanco Valdés mudou nestes últimos anos o seu compromiso constitucional para achegalo ás propostas xurdidas de Madrid a prol da España da língua e cultura única, abríndolle deste xeito a porta na Galicia a esta caste de desaqueladas ideas.

   Porque coñece moi ben Blanco Valdés, como sobranceiro xurista, que na Galicia a constitucionalidade alóngase como bloque no noso Estatuto e nas súas leis de desenvolvemento básico, entre elas a Lei de Normalización Lingüística. Xa que logo, o galego é a única língua propia de Galicia consonte co Estatuto e, xa que logo, coa Constitución do Estado. E tamén é  lingua oficial en todo o território do noso País. Isto quere dicir que eu, vostede e todas as persoas residentes na Galicia temos o dereito de falar galego en calquera circunstancia e esixir das entidades privadas todas que nos entendan e, do sector público, que nos atenda en galego.

 Velaí que a tese de Blanco Valdés non sexa compatíbel cos dereitos lingüísticos que ás persoas que residen na Galicia nos recoñece a mesma Constitución que él ten estudado a eito. Na Galicia a sanidade pública galega atende máis do 90% dos actos médicos. Podemos defender o dereito á ignorância da língua galega a respecto dos empregados da sanidade pública galega sen vulnerar non só a Constitución, o Estatuto e as leis, senón o sentido común? Existe algún servizo público que esixa máis empatía e achegamento ás persoas ca o da saúde?

 O problema de moitos opinadores, universitarios e intelectuais do Estado é querer facer pasar por constitucional, presentar como froito dos consensos de 1978 o que non é senón puro supremacismo que descoñece os valores do pluralismo e da democracia liberal de 1978. Mais o que é normal en Madrid non habería selo na Galicia.

 Cando esta caste de discurso se defende no noso País estase a abrir a porta a ese discurso  centralista  que nada ten a ver coa nosa realidade e vida cotiáns, cos problemas do noso benestar e calidade de vida, coas nosas angueiras.

*Xoan Antón Pérez-Lema, avogado e analista político

O 4-M publicouse no BOE o Plan de Ordenamento de Espazos Marítimos (POEM), aprobado polo Goberno do Estado e que reserva para o mar galego o 47% do total  do Estado para a produción de electricidade vía eólica mariña.

         Esta reserva atenta contra as zonas históricas de pesca da frota galega que desenvolve nesas áreas sistemas de pesca sostíbel. Presenta, tamén, uns documentados riscos ambientais a respecto das especies mariñas e aéreas.  E non define compensación ningunha a xeito de avantaxes tarifarias para os consumidores e empresas galegos nin de recadación para a Administración autonómica galega. Pola contra,semella definir espazos para a concesión de grandes parques só explotábeis por grandes empresas multinacionais, sen que a Galicia que os padece poida recibir achega ningunha da súa ubicación e eventual operatividade, o que constitúe, en aqueladas verbas do profesor de Dº Administrativo da UDC Carlos Aymerich, un nidio exemplo de colonialismo enerxético.

        Ë evidente a necesidade da transición enerxética europea cara un balance enerxético cun nidio predominio das fontes renovábeis. Mais Galicia xa fixo a súa parte, cun 57% de superávit canto á produción enerxética (actual!!) vía fontes renovábeis a respecto dos obxectivos da UE para o 2030. Asemade, o próprio Parlamento Europeo aprobou, o 03.05.2022, unha resolución na que,contrariamente ao lexislado polo Estado, determinaba que os caladoiros históricos e tradicionais específicos dos pescadores  haberían ficar libres de enexías renovábeis mariñas sen que puideran construirse parques eólicos sen se producir consencuencias económicas, sociais e socioculturais negativas para pescadores e produtores acuícolas. Nestes mesmos termos definiuse a maioría parlamentaria estatal no Congreso o 07.06.2022.

     Nesta andaina é chocante a desaquelada opinión de Greenpeace, fronte ao ecoloxismo galego mais coñecedor do ecosistema humano e social das nosas comunidades pesqueiras, ao apoiar esta barbaridade e mesmo pedir a ampliación dos espazos destinados á eólica mariña. Os que tanto fixeron a nível global e mesmo galego, coa súa determinación fronte a planta de ENCE na ría de Pontevedra, non son quen de distinguir entre as artes de arrastre fixo sostíbeis da nosa frota (palangre, nasa ou volanta) a respecto das artes de arrastre móbiles que son as artes da desfeita ecolóxica, como ten recoñecido a eito a autoridade científico-marítima internacional do ICES.

    A transición enerxética non se pode facer sacrificando un sector económico fulcral da Galicia nin facéndolle asumir os custos ambientais, sociais e económicos da mesma. Dar sen recebir, perder sen gañar  é, simplesmente, un xeito de explotación neocolonial.

*Xoan Antón Pérez-Lema, avogado e analista político

Un dato geográfico difícil de recordar son los países fronterizos con  uno determinado. De hecho ello nos ocurre con los cinco de frontera espa­ñola y no digamos, con los nueve fronterizos con Alemania. Pero la compli­cación existente en África se pone de manifiesto al enumerar la lista de los países del noroeste del continente africano. Una herramienta, que ayuda a recor­dar sus nombres e interrelaciones, es trazar un grafo cuyos nodos re­presenten a cada uno de los países, mientras sus aristas indican con cuales com­parten frontera.

 Precisamente, entre los 20 territorios del noroeste de África (incluido  el insular Cabo Verde), se encuentran el país más extenso del continente (Ar­gelia), el más poblado (Nigeria) y el país no insular más pequeño y me­nos poblado (Gambia). Pero, aunque hoy en día magníficas webs propor­cionan esos datos, aún son apenas conocidos. Como otros, por ejemplo la posición de un país interior, con seis fronteras, como Burkina Faso, conoci­do antes de 1984 como Alto Volta (por sus tres ríos llamados en francés Vol­ta con adjeti­vo Blanco, Negro y Rojo). El nombre de su capital Uagadu­gu procede del francés Ouagadougou, como de origen portugués es el nom­bre de la capital de Benin, Porto Novo.

• Aunque la capital de Benin es Porto Novo, la sede de su gobierno está en Cotonú, la ciudad más poblada del país. Fue el navegante portugués Eucaristo de Campos el que puso el nombre «Porto-Novo«, por su parecido con la ciudad de Oporto.
• Se conoce como Sahel una franja de territorios desde Senegal, en la costa del Atlanti­co, pasando por Mauritania, Mali, Burkina Faso, Niger, Nigeria, Chad y Sudan hasta Eri­trea, en la costa del Mar Rojo.
• Marruecos, además de los 1 941 km de frontera con Argelia y los 1 564 km con Mauri­tania, tiene frontera con España: 8 km en Ceuta y 10,5 km con Melilla.
• En las comparaciones, más que con cantidades absolutas, las diferencias se explican mejor con ratios. Así Argelia, con un territorio 4,7 veces mayor que el de España, tiene una población casi igual; a su vez Nigeria con un territorio 1,8 veces mayor, tiene una población de 221 millones, 4,69 veces mayor que la española. Gambia con una exten­sión de 10 300 km2 (Asturias 10 603), tiene una población de dos millones y medio de personas (Asturias un millón).
• El número de países fronterizos con Rusia, el país más extenso del mundo, son 14: Azerbaiyán, Bielorrusia, China, Estonia, Finlandia, Georgia, Kazajistán, Corea del Nor­te, Letonia, Lituania, Mongolia, Noruega, Polonia y Ucrania.
• En millones de habitantes los continentes se ordenan así: Asia (4 600), África (1 300), América (1 000), Europa (750) y Oceanía (42). Por número de países: África (54 más Sáhara), Europa (43, o 50 añadiendo los euroasiáticos), Asia (41, o 48 con los euroasiáti­cos), América (35) y Oceanía (14).
• *José María Barja Pérez, ex rector de la UDC

 A eurodeputada Ana Miranda (BNG-Alianza Libre Europea) foi expulsada do territorio israelí o martes 21-F despois de aterrar en Tel Aviv facendo parte da delegación oficial  de relacións coa Palestina do Parlamento Europeo , sendo posuidora dunha autorización expresa do Ministerio xudeu de Exteriores, canda as demáis persoas da delegación europea. Porén, o Ministerio do Interior xudeu anulou ilegalmente o acordado polo seu proprio Goberno e impediu o seu ingreso en Israel, deportándoa cara á Unión Europea (UE).

  O Goberno sionista israelí ratificou deste xeito o seu xorne autoritario e a súa falla de respecto polas máis elementais regras do Estado de Dereito e da convivencia diplomática que xurde do Dereito Internacional Público. Porque a expulsión de Ana Miranda non é só unha agresión ao noso País, á Galicia, senón ao conxunto da Unión Europea. Velaí as protestas da propia presidenta do Europarlamento..

   A UE (principal cooperante internacional da Autoridade Nacional Palestina) habería asumir un rol moito máis activo na condena e mesmo illamento internacional do goberno Netanyahu, que integra o seu sionista Likud con outros partidos de extrema dereita, tamén sionistas e/ou ultraortodoxos. Un Goberno que atenta decote contra os dereitos humanos da poboación palestina e mesmo comeza limitar os dereitos da cidadania árabe israelí, mentres tramita unha reforma lexislativa que sometería aos Tribunais de Xustiza ao Executivo e penaría coa pena de morte os ataques palestinos ás forzas israelís.

   Netanyahu sempre foialiado de Trump e fixo o posíbel por desfacer o pacto antinuclear asinado co Irán polo presidente Obama mentres impón unha ferreña neutralidade no conflito ucraíno xerado pola agresión do réxime autoritario de Vladimir Putin.  Que é o outro vello amigo do líder sionista.

    O incidente, en chave de País, lembra que o Parlamento Europeo é un factor de equilíbrio corrector dunha Europa dos Estados que sofre de non poucos déficits democráticos. Malia todo, a actual arquitectura institucional dalle á Eurocámara un moi importante papel de codecisión a respecto da Comisión Europea e do Consello Europeo que habería de se desenvolver en termos de contrabalanceo aos intereses das multinacionais para acadarmos  mais protección ás pemes, ás minorias e ás persoas consumidoras e unha mellor defensa dos valores da igualdade, protección ambiental e  pluralidade territorial e nacional.

     Precisamente eses teñen sido os vectores do traballo que ten desenvolvido decote Ana Miranda ao longo dos seus mais de vinte anos traballando para o noso País no Parlamento Europeo. Dende o seu traballo a prol dos intereses da nosa pesca, gandería ou sector naval, da conexión ferroviária con Portugal e do corredor atlântico ferroviario ao seu rol fulcral na investigación pola Axencia Ferroviaria Europea do accidente do Alvia en Compostela no 2013, que contribuiu que se estea a desenvolver un xuizo minimamente xusto.

*Xoan Antón Pérez-Lema, avogado e analista político